Mae astudiaeth newydd a gyhoeddwyd yn yn dangos bod tymheredd arwyneb rhewlifoedd Mynyddoedd yr Himalaia wedi cynyddu hyd yn oed yn gyflymach na鈥檙 rhanbarthau sydd ddim yn rhewlifol (Rhewlifol = 0.37 C/degawd, Ddim yn rhewlifol = 0.29 C/degawd) o fewn dau ddegawd (2001-2020). Ar uchafbwynt y tymheredd yn yr hydref, roedd ardaloedd rhewlifol Mynyddoedd yr Himalaia ddwywaith mor gynnes ag ardaloedd heb rewlifoedd.
Mae鈥檙 canfyddiadau yn yr astudiaeth hon, y papur cyntaf i ystyried tymereddau arwyneb rhewlifoedd Mynyddoedd yr Himalaia dros gyfnodau hir, yn awgrymu bod y data a gofnodwyd yn gysylltiedig 芒 cholledion mawr ym m脿s rhewlifoedd. Mae rhewlifoedd Mynyddoedd yr Himalaia yn ffynhonnell o dd诺r croyw hanfodol i'r boblogaeth gyfagos ac ecosystemau i lawr yr afon. Mae colli m脿s rhewlifol hefyd yn gwneud y rhewlifoedd eu hunain yn fwy peryglus.
Mae astudiaethau blaenorol yn yr amgylchedd hwn sy'n sensitif i'r hinsawdd wedi canolbwyntio'n bennaf ar newidiadau yn nhymheredd yr aer a fesurwyd o nifer gyfyngedig o orsafoedd arsylwi ar y ddaear, yn ogystal ag o nifer o gynhyrchion tymheredd arwyneb tir o loeren.
Yn y gorffennol, mae pobl wedi edrych ar eithafion mewn tymheredd aer ac ar yr hyn rydym yn ei alw'n donnau gwres y m么r, neu dymheredd eithafol yn y cefnfor. Rwyf hefyd wedi bod yn edrych ar donnau gwres tebyg a gofnodwyd yn nhymheredd arwyneb llynnoedd. Fodd bynnag, mae鈥檙 papur hwn sy鈥檔 edrych ar dymheredd arwyneb rhewlifoedd Mynyddoedd yr Himalaia yn dangos sut mae鈥檙 ardaloedd hyn yn Llwyfandir Tibet yn cyrraedd lefelau eithafol yn amlach ac mae hynny鈥檔 peri pryder.
Mae'n debygol y bydd Llwyfandir Tibet yn profi cynhesu cyflymach
Ychwanegodd Woolway: 鈥淢ae ein hastudiaeth yn awgrymu bod ardaloedd uchder uchel wedi profi mwy o gynnydd yn hyd y tonnau gwres yn flynyddol ac yn dymhorol rhwng y gwanwyn a鈥檙 hydref, yn ystod y blynyddoedd diwethaf.
鈥淲rth i gynhesu byd-eang barhau, mae'n debygol y bydd Llwyfandir Tibet yn profi cynhesu cyflymach y ganrif hon, o gymharu 芒 thueddiadau hanesyddol.
鈥淵n y rhanbarth hwn,聽 disgwylir y bydd ardaloedd uchel yn cynhesu'n gyflymach, o gymharu 芒'r cyfartaledd byd-eang. O ganlyniad, mae tonnau gwres arwynebau rhewlifoedd yn debygol o fod yn fwy dwys a pharhau鈥檔 hirach.鈥
Defnyddiodd yr astudiaeth hon ddata tymheredd arwyneb tir o loeren ar draws Llwyfandir Tibet.聽 Dangosodd y dadansoddiad gynnydd yn hyd a dwyster cronnol 'tonnau gwres' rhewlifoedd yn yr hydref.
Bu Dr Woolway yn gweithio gydag ymchwilwyr yn Sefydliad Ymchwil Llwyfandir Tibet.
Rhewlifoedd llwyfandir Tibet
